“Hər bir xalqın milliyini , mənəvi dəyərlərini yaşadan, inkişaf etdirən
onun dilidir .Ana dilini bilməmək, ana dilini qiymətləndirməmək, şübhəsiz
ki,xalq qarşısında böyük qəbahətdir. Hər bir xalq öz dili ilə yaranır.”
Heydər Əliyev
Azərbaycan dili geneoloji təsnifata görə türk dillərindən biri olub,həmin
dil ailəsinin oğuz qrupuna daxildir və
ən yaxın qohumları olan türk,türkmən və qaqauz dilləri ilə birlikdə ərazi prinsipinə görə türk dilləri arealının cənub- qərb qrupunu təşkil edirlər.
Azərbaycan dili böyük
inkişaf yolu keçmiş qədim ədəbi dillərdən biridir.”Kitabi-Dədə Qurqud”
dastanlarının dili ədəbi dilimiz şıfahi növü kimi qəbul edilərsə,hazırda xalqa
ünsiyyət vasitəsi kimi xidmət edən dilin yaşı 1300 ildən çox sayıla bilər.
Dili xalq yaradır . Lakin
onun yaşayıb nəsildən-nəslə ötürülməsi görkəmli şəxsiyyətlərin, qüdrətli dövlət
başçılarının hesabına başa gəlir.Dilin durmadan zənginləşməsi onun
stasusunda, işlənmə arealından çox asılıdır.Azərbaycan dilinin yazısı XII əsrdə
formalaşmağa və ədəbi ümumoğuz ənənələri dilindən
ayrılmağa başlamışdır.Həmin
proses əsasən XV-XVI əslərdə başa çatmışdı.Bu dövr Azərbaycan dilinin çiçəklənmə
dövrü sayılır.Çünki Nəsimi, Xətai,Füzuli kimi klassik şairlər bu dildə yazıb
yaradırdılar.
Dünya dilləri sırasında Azərbaycan
dili özünəməxsus yer tutmaqdadır.Dilimiz mənəvi sərvətimizdir.Ana dilinə həmişə
xüsusi diqqətlə yanaşan, dilimizin dərin bilicisi ulu öndər Heydər Əliyev dövlət
dilinin yeni inkişaf dönəmində yaranmış
vəziyyəti nəzərə alaraq 2001-ci il iyun
ayının 18-də “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında”f ərman
imzalamışdır.Fərmanda dilimizin öz tarixi inkişafı boyu əldə etdiyi uğurlarla
yanaşı, yaşadığımız dövrdı dövlət dili sahəsində yaranmış problemlər də geniş təhlil
edilmiş və həmin problemlərin həlli yolları göstərilişdir. Ümummilli lider Heydər
Əliyev doğma dilimizi gözəl səciyyələndirmişdir:Dilimiz çox zəngin və ahəngdar
dildir,dərin tarixi kökləri vardır.Şəxsən mən öz ana dilimi çox sevir və bu
dildə danışmağımla fıxr edirəm. Hər bir xalqın özünəməxsusluğunu müəyyən edən
başlıca ünsürlərdən biri onun dilidir.XX əsrdə xalqımızın bu sahədə əldə etdiyi
uğurları təqdirəlayiqdir.Biz fəxr edirik ki, müstəqil Azərbaycan
Respublikasının dövlət dili olan Azərbaycan dili son bir əsrlik dövr ərzində
böyük inkişaf yolu keçərək lüğət tərkibini zənginləşdirmiş qrammatik quruluşunu
cilalamış və dünya dilləri içərisində öz layiqli yerini tutmuşdur.”
Ana dili! Nə qədər möhtəşəm,müqəddəs,nə qədər əzəmətli bir qüvvə!Ana
dili! Bir dildir ki,mehriban bir vücud-ana öz
şəfqət və məhəbbətini sənə o dildə bəyan edir.Azərbaycanln böyük tarixi
simalarından biri,şair və sərkərdə Şah İsmayıl Xətainin dilimiz haqqında sözlərini
xatırlamaq yerinə düşərdi.O demişdir:-Ey türk oğulları,Vətənin bir ovuc
torpağını dünyanın var-dövlətinə, dilimizin bir sözünü ləl-cəvahirata dəyişməyin!
Dil hər bir millətin maddi
və mənəvi irsinin qoruyan və inkişaf etdirən ən mühüm və ən güclü vasitədir.
Dil insan kamilliyinin açarıdır.Hər bir insan öz ana dilini yaxşı bilməli və
onu qorumalıdır.
Müstəqillik yoluna qədəm
qoymuş bütün ölkələrdə dil problemi həmişə aktuallıq kəsb etmişdir .Azərbaycan
Respublikası da müstəqilliyini elan etdiyi ilk günlərdən həm ictimaiyyət, həm də
dövlət tərəfindən dil məsələlərinə xüsusi diqqət yetirilmişdir.
Ana dilimiz, dövlət dilimiz,əlifbamızla bağlı qəbul olunmuş qanun, fərman və sərəncamların
hər biri Azərbaycan dilinin, ədəbiyatının və mədəniyyətinin perspektivlərini müəyyənləşdirmək,
böyük tarixi təcrübəyə əsaslanaraq inkişaf yollarını müəyyən etmək baxımından
olduqca qiymətli sənədlərdir. Bu sənədlərdə mühafizə və təbliğat olunan əsas ideyalar ümummilli liderimiz Heydər
Əliyevin yeni əsrin və yeni minilliyin astanasında “Azərbaycan xalqına müraciət”i
kimi tarixi bir əsərdə öz ifadəsini tapmışdır:”Biz nadir bir irsin varisləriyik.Hər
bir Azərbaycan vətəndaşı bu irsı layiq olmağa çalışaraq böyük bir tarixi
keçmişi, zəngin mədəniyyəti, yüksək məməviyyatı olan ölkəmizin həm dünəninə, həm
bu gününə , həm də gələcəyinə dərin bir məhsuliyyət i hissi ilə yanaşmalıdır”.
Füzuli zirvəli,
Vaqif vüqarlı
Mənim
Qorqud dilim, Ələsgər dilim.
Ömrümün naxışı,bəxtimin xalı
Dadda,şirinlikdə
bal,şəkər dilim!
Ana dili hər bir xalqın,millətin varlığıdır.Dil millətin həyat tərzi,mədəni irsidir.Bunu tarix sübut edir. Bu mənada
tarix boyu müxtəlif təcavüzlərə məruz qalsada ,ana dilimiz özunəməxsusluğunu
qoruyub saxlamışdır.
Ana dili hər bir xalqın mənəviyyatının
güzgüsü dünyanın ümumi mədəniyyətinin tərkib hissəsi ,mənəvi diriliyidir.Dil elə
bir ünsiyyət vasitəsidir ki, başqa dillərdə yaranmış mədəniyyətləri də özündə
birləşdirir.
Bu dil-bizim
ruhumuz,eşqimiz,canımızdır,
Bu
dil-bir- birimizlə əhdi-peymanımızdır.
Bu
dil- tanıtmış bizə bu dünyada hər şeyi
Bu
dil-əcdadımızın bizə qoyub getdiyi
Ən
qiymətli mirasdır,onu gözlərimiz tək .
Qoruyub,
nəsillərə bizdə hədiyyə verək
Комментариев нет:
Отправить комментарий